Własna działalność gospodarcza to sposób na to, aby zyskać zawodową niezależność i dynamicznie rozwijać się w wybranym kierunku. Każdego roku w Polsce powstaje około 300 tysięcy firm.
Już sam ten fakt świadczy o tym, jak szybki i łatwy jest proces zakładania swojego przedsiębiorstwa. Wiąże się on jednak z koniecznością podjęcia różnych decyzji, które zdecydują o późniejszym funkcjonowaniu biznesu. Dowiedz się, jak otworzyć własną firmę krok po kroku!
Spis treści artykułu:
1. Wybierz formę działalności gospodarczej
Pierwszą decyzją, jaką musisz podjąć przed założeniem działalności gospodarczej, jest wybór jej formy. Chodzi przede wszystkim o to, czy zamierzasz prowadzić firmę samodzielnie, czy ze wspólnikami. Możesz wykorzystać jedno z poniższych rozwiązań:
Jednoosobowa działalność gospodarcza
Jednoosobowa działalność gospodarcza to znakomity wybór dla osób, które chcą być samodzielnymi właścicielami firmy. Spośród wszystkich dostępnych opcji to jej założenie jest zdecydowanie najprostsze. Co istotne dla początkujących przedsiębiorców – a przede wszystkim tacy wybierają tę formę biznesu – cały proces jest również zupełnie bezpłatny.
Kiedy warto zdecydować się na założenie jednoosobowej działalności gospodarczej?
- Kiedy chcesz otworzyć firmę z niskim kapitałem początkowym.
- Kiedy zależy Ci na ulgach – np. na niższych stawkach ZUS w początkowym okresie działalności.
- Kiedy chcesz zdobyć dofinansowanie – np. z Urzędu Pracy.
Jednoosobowa działalność gospodarcza to pierwsza faza rozwoju przedsiębiorstwa, z której łatwo przejść na bardziej zaawansowany poziom, czyli na etap spółki.
Spółka cywilna
To najprostszy i najbardziej atrakcyjny – z punktu widzenia początkującego przedsiębiorcy – rodzaj spółki. Do jej założenia potrzeba przynajmniej dwojga wspólników, którzy zarejestrują swoją działalność w formularzu CEIDG-1.
Do zalet spółki cywilnej należy:
- Bezpłatny proces zakładania firmy i wprowadzania zmian w CEIDG-1.
- Brak określonego minimalnego wkładu założycielskiego.
- Możliwość przekształcenia w dowolną spółkę handlową lub jawną (na uproszczonych zasadach).
Wśród wad spółki cywilnej można wymienić:
- Brak osobowości prawnej.
- Solidarność wspólników za zobowiązania spółki.
Spółki prawa handlowego
Spółki prawa handlowego dzielą się na spółki osobowe i kapitałowe. Pierwszy typ opiera się na więzi między wspólnikami i ich zaangażowaniu w działalność. Drugi natomiast posiada kapitał zakładowy, osobowość prawną i własny majątek, a wspólnicy mają status udziałowców lub akcjonariuszy.
Do spółek osobowych zalicza się:
- Spółki jawne.
- Spółki partnerskie.
- Spółki komandytowe.
- Spółki komandytowo-akcyjne.
Do spółek kapitałowych należą z kolei:
- Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
- Spółki akcyjne.
2. Wybierz formę opodatkowania
Każda działalność gospodarcza oznacza konieczność odprowadzania podatku dochodowego. Zakładając firmę, masz prawo wybrać, w jaki sposób chcesz się rozliczać. Wszystkie dostępne rozwiązania mają swoje zalety oraz wady:
Zasady ogólne
To najpopularniejszy w Polsce sposób rozliczania się z fiskusem. Domyślnie korzysta z niego każdy zatrudniony na etacie, ale rozwiązanie to mogą wybrać także przedsiębiorcy. W tym przypadku stawka podatku wynosi 17%, lecz wzrasta do 32% po przekroczeniu określonej kwoty. Druga stawka dotyczy jednak wyłącznie nadwyżki.
Dzięki skali podatkowej możesz korzystać z kwoty wolnej i innych ulg, a także rozliczać się z małżonką lub małżonkiem. Co ważne, masz także prawo obniżać podstawę opodatkowania o koszty uzyskania przychodu.
Podatek liniowy
To rozwiązanie najbardziej opłacalne dla przedsiębiorców, którym nie opłaca rozliczać się według skali, ponieważ ich przychody byłyby obejmowane 32-procentową stawką. Zamiast tego mogą oni wybrać właśnie 19-procentowy podatek liniowy, który odprowadzają niezależnie od wyników finansowych. Ten sposób rozliczania pozwala obniżyć daninę o koszty, lecz nie uprawnia do skorzystania z kwoty wolnej i innych ulg.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
W tej formie podstawę opodatkowania stanowi przychód. Przedsiębiorca nie ma więc możliwości pomniejszenia go o poniesione koszty. Wysokość stawki zależy od rodzaju działalności gospodarczej i może wynosić 17%, 15%, 12,5%, 10%, 8,5%, 5,5%, 3% lub 2%. Nie każda firma ma prawo skorzystać z tego sposobu rozliczania i nie każdej się to opłaci. Jest to dobre rozwiązanie przede wszystkim dla przedsiębiorców, którzy mają niskie lub zerowe koszty uzyskania przychodu.
Karta podatkowa
Karta podatkowa to kolejna forma opodatkowania, która dostępna jest tylko dla niektórych przedsiębiorców. Wysokość stawki każdego roku ustala urząd skarbowy. Firma nie musi prowadzić ksiąg, płacić zaliczek na podatek ani składać zeznań podatkowych. Nie może jednak odliczać od daniny kosztów i jest zobowiązana do zapłaty nawet wtedy, gdy przynosi straty.
Podatek CIT
CIT to obowiązkowa forma opodatkowania dla spółek z ograniczoną odpowiedzialnością i spółek akcyjnych. Stawka wynosi 20% i 9% dla firm, których przychody nie przekroczyły 12 mln euro w roku. Co istotne, wspomniane spółki opodatkowane są podwójnie, co znaczy, że przedsiębiorcy muszą najpierw odprowadzić podatek CIT, a później indywidualnie PIT.
👉 Przeczytaj także: Sprzedaż internetowa a podatki
3. Wybierz nazwę dla swojej firmy
Myśląc nad nazwą dla swojego przedsiębiorstwa, pamiętaj przede wszystkim o tym, że z jednej strony powinna ona oddawać jego charakter, a z drugiej wyróżniać Cię na rynku. W przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej, w nazwie musi znaleźć się Twoje imię i nazwisko.
4. Zajmij się księgowością
Kolejna ważna decyzja to wybór sposobu prowadzenia księgowości. Wszyscy przedsiębiorcy z wyjątkiem tych, którzy rozliczają się na podstawie karty podatkowej, muszą prowadzić dokumentację rachunkową. Zadanie to najlepiej jest powierzyć doświadczonemu biuru księgowemu. Unikniesz w ten sposób odpowiedzialności za ewentualne błędy w obliczeniach oraz konieczności nadążania za zmianami w prawie.
Niezależnie od tego, czy zajmiesz się rozliczeniami osobiście, czy zlecisz to specjalistom, na etapie zakładania firmy musisz wybrać sposób prowadzenia księgowości. W przypadku zasad ogólnych i podatku liniowego możesz zdecydować się na:
- Księgę przychodów i rozchodów – formę uproszczoną, przeznaczoną dla mniejszych przedsiębiorców.
- Księgi rachunkowe – pełną formę, przeznaczoną dla największych firm.
Osoby rozliczające się na podstawie ryczałtu zobowiązane są natomiast do prowadzenia ewidencji przychodów.
5. Określ PKD swojej działalności
Zakładając działalność gospodarczą, musisz wskazać, czym dokładnie będziesz się zajmować. Służy do tego Polska Klasyfikacja Działalności Gospodarczej (PKD), czyli zbiór kodów odpowiadających różnym branżom. Z pełną listą zapoznasz się na stronie internetowej biznes.gov.pl/pl/tabela-pkd. Pamiętaj, że możesz wybrać wiele różnych numerów PKD i zmieniać je we wniosku CEIDG-1 w razie potrzeby.
6. Złóż wniosek CEIDG-1
Aby założyć jednoosobową działalność gospodarczą lub spółkę cywilną, należy uzyskać wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. W tym celu musisz wypełnić wniosek CEIDG-1, dostępny online lub w formie papierowego formularza składanego w urzędzie gminy. Proces ten nie wiąże się z żadnymi opłatami. Dokument pełni jednocześnie funkcję:
- wniosku o nadanie numeru REGON i NIP,
- oświadczenia o wyborze formy opodatkowania,
- zgłoszenia do ZUS.
Przygotuj się na to, że podczas wypełniania CEIDG-1 będziesz potrzebować dostępu do wielu różnych danych dotyczących Twojej działalności. To między innymi:
- Twoje dane osobowe i kontaktowe,
- nazwy (pełna i skrócona) Twojej działalności,
- przewidywana liczba zatrudnionych,
- kody PKD,
- data rozpoczęcia działalności,
- forma opodatkowania,
- forma prowadzenia dokumentacji rachunkowej,
- rachunki bankowe.
7. Zdecyduj, czy będziesz płatnikiem VAT
VAT, którego podstawowa stawka w Polsce wynosi 23%, to podatek od sprzedaży towarów i usług. Jego opłacanie w wielu przypadkach nie jest obowiązkowe. Jeśli chcesz, możesz skorzystać ze zwolnienia:
- podmiotowego – dostępnego dla firm, których przychody nie przekroczyły 200 tys. zł w roku podatkowym (z wyjątkiem przedsiębiorców działających w określonych branżach – jak np. wysyłkowa sprzedaż kosmetyków),
- przedmiotowego – dostępnego dla wszystkich przedsiębiorców prowadzących określony rodzaj działalności (np. usługi medyczne czy edukacyjne).
Jeżeli dojdziesz do wniosku, że odprowadzanie VAT-u Ci się jednak opłaca, musisz zarejestrować się jako podatnik VAT. Należy w tym celu – najpóźniej na dzień przed rozpoczęciem sprzedaży produktów lub usług objętych tym podatkiem – złożyć formularz VAT-R.
Jak otworzyć własną działalność? Podsumowanie
Jak widzisz, założenie własnej firmy sprowadza się do kilku dość prostych kroków. Zanim jednak zaczniesz wypełniać niezbędne wnioski, upewnij się, że dobrze rozumiesz wszystkie opisane wyżej procedury. Choć w wielu kwestiach wyręczy Cię Twoje biuro rachunkowe, pierwsze decyzje dotyczące formy działalności, sposobu opodatkowania czy rodzaju prowadzenia księgowości, musisz podjąć samodzielnie!
